Θεραπευτικές επιλογές

Η αντιμετώπιση της ανδρικής στειρότητας διακρίνεται σε συντηρητική και χειρουργική.

Συντηρητική

Ανάλογα με το αίτιο δίδεται η αντίστοιχη φαρμακευτική αγωγή

• Ενδοκρινική θεραπεία: Στην περίπτωση ανδρών με χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης χορηγείται ορμονική θεραπεία για μήνες με τους περισσότερους ασθενείς να ανταποκρίνονται τόσο καλά ώστε η γονιμοποίηση να είναι δυνατή. Η τεστοστερόνη έχει χρησιμοποιηθεί για την εμφάνιση και διατήρηση των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου σε ασθενείς με πρωτοπαθή ανεπάρκεια των όρχεων. Η χρήση της για την αντιμετώπιση της στειρότητας δεν τυγχάνει ευρείας αποδοχής και ενέχει πάντοτε την πιθανότητα να προκαλέσει πλήρη ατροφία του σπερματικού επιθηλίου. Έχει χρησιμοποιηθεί σε διαταραχές της σπερματογένεσης από ορχικά αίτια και σε διαταραχές της κινητικότητας των σπερματοζωαρίων.
• Κορτιζόνη. Είναι η συχνότερη, αλλά και πιο αντιφατική θεραπεία η οποία χρησιμοποιείται στις περιπτώσεις ύπαρξης αντισπερματικών αντισωμάτων.
• Αντιμετώπιση λοίμωξης. Ασθενείς με συμπτωματική λοίμωξη του ουροποιογεννητικού συστήματος πρέπει να αντιμετωπίζονται κατάλληλα και να επαναλαμβάνεται ο έλεγχος της γονιμότητας μετά από 3 μήνες. Προσοχή πρέπει να δίδεται σε συγκεκριμένα αντιβιοτικά που μπορούν να διαταράξουν την ομαλή ωρίμανση των σπερματοζωαρίων.
• Εμπειρική θεραπεία. Παρά τις διαγνωστικές μεθόδους ένα 40% των υπογόνιμων ανδρών θα καταταγούν τελικά στην κατηγορία της ιδιοπαθούς στειρότητας. Συχνά τότε χορηγούνται σκευάσματα που δεν έχει αποδειχτεί ότι αυξάνουν τη συχνότητα της εγκυμοσύνης, αλλά αναφέρεται ότι βελτιώνουν την ποιότητα του σπέρματος.

Εκτός των παραπάνω σημαντική είναι η συχνή εξέταση του σπέρματος (μία φορά το μήνα), για να γίνει εγκαίρως αντιληπτή πιθανή βελτίωση ή χειροτέρευση του σπέρματος, απότοκος της θεραπείας. Αποτελέσματα δεν θα πρέπει να αναμένονται σε διάστημα μικρότερο των 3 μηνών ενώ από την πλευρά του ασθενούς θα πρέπει να αποφεύγονται πιθανοί βλαπτικοί εξωγενείς παράγοντες (κάπνισμα, αλκοόλ) και, επίσης να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης και διατροφής του.

Χειρουργική

• Κιρσοκήλη. Γίνεται απολίνωση της σπερματικής φλέβας. Μετά την επέμβαση υπάρχει βελτίωση του σπέρματος στα 2/3 των ασθενών και διπλασιάζεται η πιθανότητα γονιμοποίησης. Όσο νωρίτερα γίνει η επέμβαση τόσο καλύτερα τα αποτελέσματα της.
• Αναστόμωση σπερματικού πόρου (αναστροφή απολίνωσης). Η αποκατάσταση της απολίνωσης του σπερματικού πόρου (που είχε διενεργηθεί στο παρελθόν στον ασθενή ως αντισυλληπτική μέθοδος) έχει εξελιχθεί χειρουργικά με τις νέες τεχνικές και τη χρησιμοποίηση μικροσκοπίου για το χειρουργείο.
• Επιδιδυμοσπερματική αναστόμωση. Πραγματοποιείται σε ασθενείς με απόφραξη των επιδιδυμίδων.
• Διουρηθρική εκτομή του εκσπερματιστικού πόρου. Σε απόφραξη κατά την έξοδο του εκσπερματιστικού πόρου.
• Τεχνητή σπερματοκήλη. Σε περιπτώσεις συγγενούς απουσίας του σπερματικού πόρου, δημιουργείται στην επιδιδυμίδα χειρουργικά μια σπερματοκήλη από την οποία αναρροφάται σπέρμα σε δεύτερο χρόνο για τεχνητή γονιμοποίηση

Πρόγνωση

Οι παράγοντες που αν υπάρχουν επηρεάζουν ευμενώς την θεραπεία της γονιμότητας είναι:

• Υπογονιμότητα ορμονικής αιτιολογίας (μετά από έγκαιρη διάγνωση)
• Υπογονιμότητα οφειλόμενης σε κιρσοκήλη.
• Υπογονιμότητα οφειλόμενη σε αποφρακτικά αίτια
• Ιδιοπαθής υπογονιμότητα, αλλά με καλό αριθμό σπερματοζωαρίων (>10.000.000 ανά ml).
• Υπογονιμότητα με ήπιες διαταραχές του σπέρματος ως αποτέλεσμα λοίμωξης.

Συμπερασματικά

Στην προσπάθεια θεραπείας της υπογονιμότητας πρέπει να τηρούνται τα παρακάτω:

• Κάθε περίπτωση ανδρικής υπογονιμότητας πρέπει από την αρχή να αντιμετωπίζεται ως υπογονιμότητα και των δύο συντρόφων.
• Η σωστή ενημέρωση του ζευγαριού για τις θεραπευτικές επιλογές και για τα πιθανά αποτελέσματά τους είναι εξαιρετικής σημασίας.
• Η αντιμετώπιση της υπογονιμότητας αποτελεί υπόθεση ομάδας ειδικών που έχουν σχέση με τη διάγνωση και τη θεραπεία της πάθησης (ουρολόγος, ενδοκρινολόγος, μικροβιολόγος, παθολογοανατόμος).

Πηγές:

• Henkel R, Offor U, Fisher D. The role of infections and leukocytes in male infertility Andrologia. 2020;e13743.1. Henkel R, Offor U, Fisher D. The role of infections and leukocytes in male infertility Andrologia. 2020;e13743.2.
• Kamiński P, Baszyński J, Jerzak I, et al. External and Genetic Conditions Determining Male Infertility. Int J Mol Sci. 2020;21(15):E5274.3.
• Del Giudice F, Kasman AM, Ferro M, et al. Clinical correlation among male infertility and overall male health: A systematic review of the literature. Investig Clin Urol. 2020;61(4):355-371.4.
• Barbăroșie C, Agarwal A, Henkel R. Diagnostic value of advanced semen analysis in evaluation of male infertility [published online ahead of print, 2020 May 26]. Andrologia. 2020;e13625