Στην χώρα μας η προληπτική (τις περισσότερες φορές ετήσια) επίσκεψη στον ουρολόγο των ανδρών αποτελεί ένα είδος taboo το οποίο και προκαλεί αισθήματα άγχους και φόβου στον ασθενή, ο οποίος και αναβάλλει ή ακυρώνει την επίσκεψη αυτή για πολλά χρόνια. Είναι γνωστό ότι η πρόληψη κυριολεκτικά σώζει ζωές, μιας και ένα μεγάλο ποσοστό των παθήσεων του ουροποιητικού συστήματος (τόσο των ανδρών όσο και των γυναικών) ακόμα και των καρκίνων, αν διαγνωστούν και αντιμετωπιστούν νωρίς θεραπεύονται. Ωστόσο το άγχος, η ντροπή και ο φόβος οδηγούν τον ασθενή μακριά από τον ουρολόγο μέχρι δυστυχώς να είναι αργά.

Η μέτρηση του PSA πηγή άγχους για τον ασθενή

Επειδή η γνώση είναι δύναμη και αυτή η δύναμη μπορεί να μας σώσει από πολύ δυσάρεστες καταστάσεις θα αναφερθούμε στην τακτική παρακολούθηση των ανδρών (screening) για την πρόληψη του καρκίνου του προστάτη. Η κύρια μέθοδος προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο του προστάτη είναι η μέτρηση του PSA στο αίμα. Ο ασθενής δίνει αίμα σε ένα εργαστήριο και εντός 1-2 ημερών λαμβάνει την απάντηση. Και αυτό το σημείο, αποτελεί την πηγή των πιο μεγάλων παρεξηγήσεων και δημιουργίας άγχους από την πλευρά του ασθενούς. Οι απαντήσεις όλων των εργαστηρίων δίπλα στην τιμή του PSA του ασθενούς αναφέρουν και κάποιες «τιμές αναφοράς» ανάλογα με την ηλικία. Τιμές οι οποίες αποπροσανατολίζουν τον ασθενή, ο οποίος αν οι τιμές του είναι εντός των ορίων των «φυσιολογικών τιμών» δεν τις αναφέρει ποτέ σε ουρολόγο, ενώ αν είναι εκτός αυτών τον προκαταβάλει ένα έντονο άγχος και ανησυχία ότι έχει καρκίνο. Συμπεριφορές που οδηγούν σε λάθος συμπεράσματα αφού μια τιμή PSA δεν σημαίνει απολύτως τίποτα μιας και το PSA αυξάνει και σε πολλές άλλες καταστάσεις εκτός του καρκίνου αλλά και γιατί μια ενδεχομένως «χαμηλή» τιμή PSA δεν εξασφαλίζει την απουσία του. Η εντολή για την διενέργεια της εξέτασης του PSA πρέπει λοιπόν να δίδεται από τον ειδικό ουρολόγο αφού έχει λάβει ιστορικό από τον ασθενή και έχει καθοριστεί η ηλικία έναρξης, η συχνότητα αλλά και οι συνθήκες λήψης αυτού, για τον συγκεκριμένο ασθενή (με βάση και το ιστορικό του). Και φυσικά η εκτίμηση αν η όποια τιμή είναι φυσιολογική ή όχι θα καθοριστεί από τον ουρολόγο που εξέτασε το ασθενή και τότε και μόνο τότε θα αποφασιστεί σε συνεργασία με τον ασθενή πότε και αν χρειάζεται επανάληψη. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγονται ανούσιες και πολυέξοδες εξετάσεις αλλά και μειώνεται σημαντικά η ψυχολογική επιβάρυνση του ασθενούς.

Ο φόβος της δακτυλικής εξέτασης

Μία από τις πιο σημαντικές εξετάσεις στην πρόληψη του καρκίνου του προστάτη αλλά συνάμα και η πιο παρεξηγημένη είναι η δακτυλική εξέταση του προστάτη. Η εξέταση αυτή γίνεται δια του ορθού και αυτός είναι και ο βασικός λόγος για τον οποίον πολλοί ασθενείς δεν επισκέπτονται ουρολόγο. Για πολλούς το άγχος και ο φόβος του πόνου σε συνδυασμό με την λανθασμένη ιδέα ότι «αυτά δεν είναι σωστά πράγματα για άνδρες» αρκούν για να μην εξεταστούν ποτέ από ειδικό ουρολόγο. Ας δούμε όμως αν τελικά τα πράγματα είναι έτσι ή όχι. Καταρχάς η δακτυλική εξέταση παρότι πολύ βασική για την πρόληψη των παθήσεων του προστάτη δεν γίνεται πάντα και σε όλους τους ασθενείς. Επίσης γίνεται μόνο κατόπιν συναίνεσης του ασθενούς και πότε παρά την θέλησή του. Επίσης καλό θα ήταν να αναφέρουμε ότι η στάση του ασθενούς (Ο ασθενής ξαπλώνει ανάσκελα στο κρεβάτι) κατά την διενέργειά του δεν είναι τέτοια που προκαλεί δυσφορία ή μείωση της αξιοπρέπειας του. Επίσης χρησιμοποιείται πάντα gel αναισθητικό για να καταργήσουμε τον πόνο. Διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα, στην διάρκεια των οποίων ο ουρολόγος λαμβάνει εξαιρετικά πολύτιμες πληροφορίες για την υφή του προστάτη (σκληρός ή μαλακός) και για το μέγεθός του. Το πιο όμως σημαντικό να αναφερθεί είναι ότι αποτελεί μια απλή εξέταση σαν όλες τις άλλες. Όπως εξετάζουμε τον φάρυγγα και τον λάρυγγα σε έναν ειδικό ΩΡΛ, όπως εξετάζουμε τον κόλπο και τον τράχηλο της μήτρας σε ένα γυναικολόγο, έτσι και οι άνδρες εξετάζουμε τον προστάτη σε ουρολόγο. Όπως σε όλες τις ιατρικές εξετάσεις έτσι και σε αυτή διασφαλίζεται η ακεραιότητα, η προσωπικότητα και η αξιοπρέπεια του ασθενούς, δεδομένα που δεν μπορούν να επηρεαστούν ή να αλλάξουν από μια ψηλάφηση του προστάτη λίγων δευτερολέπτων. Είναι κρίμα για μια τόσο απλή, ανώδυνη και γρήγορη εξέταση να χαθεί πολύτιμος χρόνος στην μάχη εναντίον οποιασδήποτε νόσου του προστάτη.

Συμπερασματικά

Είναι εξαιρετικά σημαντικό να τονιστεί ότι η επίσκεψη στον ουρολόγο όπως και σε κάθε ειδικό ιατρό μάλλον βοηθά στην ψυχολογία των ασθενών, απομακρύνοντας τον φόβο και το άγχος και αυτό γιατί λαμβάνουν τις πιο έγκυρες πληροφορίες για το όποιο σύμπτωμα πιθανόν να βιώνουν, λαμβάνουν επιστημονικά τεκμηριωμένες απαντήσεις για τα ουρολογικά θέματα που τους απασχολούν και διαγράφουν κακές και αστήρικτες θεωρίες που πιθανόν να διάβασαν ή άκουσαν αλλού (ιντερνετ, φίλοι).