Καρκίνος ουροδόχου κύστεως

Γενικά

Ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως αποτελεί τον 11ο σε συχνότητα καρκίνο παγκοσμίως και παρουσιάζεται πιο συχνά στους άνδρες από ότι στις γυναίκες. Λόγω του μεγαλύτερου βαθμού υποψίας αλλά και της ευρείας διάδοση των απεικονιστικών διαγνωστικών εξετάσεων το ποσοστό που ανευρίσκεται σε χαμηλό στάδιο είναι κοντά στο 75%. Ο κυριότερος και καλά αποδεδειγμένος παράγοντας κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου της ουροδόχου κύστεως είναι το κάπνισμα που αντιστοιχεί στο 50% των περιπτώσεων. Δεύτερος σε συχνότητα αιτιολογικός παράγοντας είναι η επαγγελματική έκθεση σε χρώματα και παράγωγα πετρελαίου, ενώ παράγοντες που έχουν ενοχοποιηθεί είναι η ιονίζουσα ακτινοβολία, η κυκλοφωσφαμίδη καθώς και η σχιστοσωμίαση (παρασιτική λοίμωξη).

Το κυριότερο σύμπτωμα της νόσου είναι ανώδυνη μακροσκοπική(ο ασθενής βλέπει κόκκινο χρώμα στα ούρα του) ή και μικροσκοπική (το αίμα μπορεί να ανευρεθεί μόνο σε γενική εξέταση ούρων) αιματουρία. Άλλα συμπτώματα όπως δυσουρικά ενοχλήματα καθώς και άλγος στο υπογάστριο μπορεί να εμφανιστούν πιο σπάνια. Φυσικά η απουσία συμπτωμάτων δεν αποκλείει την ύπαρξη της νόσου μιας και η νόσος μπορεί να μην παρουσιάσει συμπτωματολογία. Τα παραπάνω εκτιμώνται από τον ουρολόγο ο οποίος στην συνέχεια δύναται να προχωρήσει σε περαιτέρω διερεύνηση με την βοήθεια, υπερηχοτομογραφήματος( για την ανεύρεση μάζας εντός της ουροδόχου κύστεως), κυτταρολογικής εξέτασης ούρων (για την ανεύρεση παθολογικών κυττάρων στα ούρα), αξονικής ουρογραφίας (λιγότερο συχνά για την πλήρη απεικόνιση του ουροποιητικού) ενώ η τελική διάγνωση τίθεται με την κυστεοσκόπηση όπου ο ουρολόγος με την βοήθεια ενός ειδικού εργαλείου (κυστεοσκοπίου) εύκαμπτου ή άκαμπτου εισέρχεται και επισκοπεί ολόκληρο το εσωτερικό τοίχωμα της ουροδόχου κύστεως. Σημαντικό είναι επίσης να αναφερθεί ότι η κυστεοσκόπηση είναι απαραίτητη σε αρκετές περιπτώσεις ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα των υπολοίπων διαγνωστικών εξετάσεων.

Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητή η τεράστια σημασία της διακοπής του καπνίσματος στην πρόληψη του καρκίνου της ουροδόχου κύστεως. Η λήψη προστατευτικών μέτρων για την αποφυγή επαγγελματικής επαφής με χρώματα και πετρελαιοειδή επίσης μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες εμφάνισης του όγκου αυτού.

Θεραπεία

Η θεραπευτική προσέγγιση του καρκίνου της ουροδόχου κύστεως εξαρτάται από τη στάδιο της νόσου. Η διήθηση του μυϊκού χιτώνα της ουροδόχου κύστεως είναι το στοιχείο που θα καθορίσει την θεραπεία. Η πρώτη θεραπευτική προσέγγιση του καρκίνου της ουροδόχου κύστεως, εφόσον είναι εφικτή, είναι η πλήρης διουρηθρική εκτομή του όγκου. Τα επόμενα στάδια της θεραπείας θα καθοριστούν από την ιστολογική εξέταση του όγκου.

Επικουρικά μετά την αφαίρεση του όγκου, μπορεί να χρησιμοποιηθούν δύο θεραπευτικά σχήματα που δίδονται στον ασθενή με ενδοκυστική έγχυση (με την βοήθεια ενός λεπτού καθετήρα που εισάγεται μέσω της ουρήθρας). Το πρώτο διαθέσιμο σχήμα περιλαμβάνει την χρήση ενός εξασθενημένου στελέχους του βάκιλου της φυματίωσης (BCG) ενώ το δεύτερο περιλαμβάνει χημειοθεραπευτικά (μιτομυκίνη, δοξορουβικίνη, επιρουμπικίνη) . Μεγάλες μελέτες απέδειξαν ότι οι θεραπείες αυτές μειώνουν κατά 44% την πιθανότητα υποτροπής της νόσου για τον πρώτο χρόνο. Οι θεραπείες αυτές περιλαμβάνουν μια έγχυση την εβδομάδα συνήθως για 6 εβδομάδες.

Στην περίπτωση που ο όγκος βρεθεί να διηθεί τον μυϊκό χιτώνα της ουροδόχου κύστεως και η νόσος δεν έχει δώσει μεταστάσεις τότε η θεραπεία εκλογής είναι η ριζική κυστεκτομή. Πρόκειται για αφαίρεση της ουροδόχου κύστεως, του προστάτη και των σπερματοδόχων κύστεων στους άνδρες και της ουροδόχου κύστεως, της μήτρας των ωοθηκών καθώς και τμήματος του κόλπου στις γυναίκες. Στη συνέχεια ακολουθεί εκτροπή των ούρων στο δέρμα (απευθείας είτε με την χρήση εντέρου), είτε δημιουργία χώρου αποθήκευσης των ούρων με χρήση εντέρου (νεοκύστη) και αναστόμωση αυτής στην ουρήθρα. Στην τελευταία περίπτωση δεν απαιτείται η χρήση ειδικών σάκων συλλογής των ούρων. Σε προχωρημένα στάδια της νόσου, θέση έχει η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία.