Ανδρική υπογονιμότητα

Γενικά

Η αδυναμία τεκνοποίησης ενός ζευγαριού μετά από 1 χρόνο τακτικής σεξουαλικής επαφής χωρίς προφυλάξεις θεωρείται ως υπογονιμότητα. Το παραπάνω πρόβλημα είναι μάλλον συχνό αφού το 33% των ζευγαριών άνω των 30 ετών και το 12% ανεξαρτήτως ηλικίας το παρουσιάζει. Από αυτούς στο 40% των περιπτώσεων η υπογονιμότητα οφείλεται στον ανδρικό παράγοντα.

Όπως και σε κάθε πάθηση έτσι και στην ανδρική υπογονιμότητα η διαγνωστική προσπέλαση ξεκινά με την λήψη από τον ιατρό ενός πλήρους ιατρικού ιστορικού το οποίο κατευθύνεται αρχικά σε χρόνιες παθήσεις του ασθενούς, παλαιές παθήσεις του καθώς και στην φαρμακευτική αγωγή που αυτός λαμβάνει. Ο λόγος είναι ότι σε ένα σημαντικό ποσοστό η υπογονιμότητα οφείλεται σε έναν από τους παραπάνω παράγοντες. Έτσι ιστορικό λοιμώξεων όπως η παρωτίτιδα, επαγγελματική έκθεση σε βαρέα μέταλλα αλλά και λήψη φαρμάκων όπως κάποια αντιβιοτικά και διουρητικά μπορεί να σχετίζεται με αλλοιώσεις του σπέρματος. Οπωσδήποτε σειρά έχει η κλινική εξέταση για την ανεύρεση πιθανών ανωμαλιών των γεννητικών οργάνων αλλά και των δευτερογενών χαρακτηριστικών του φύλου (τριχοφυία, χροιά φωνής κλπ)

Το πρώτο και σημαντικότερο διαγνωστικό εργαλείο αποτελεί το σπερμοδιάγραμμα. Ακόμα πιο σημαντικό είναι να διενεργείται από κέντρα με εμπειρία σε αυτό μιας και το σπέρμα και οι παράμετροί του είναι ευαίσθητα οπότε τυχόν διαφοροποιήσεις μπορεί να καταλήξουν σε λανθασμένα συμπεράσματα. Οι παράμετροι που εξετάζονται είναι πολλοί και οι πιθανοί συνδυασμοί αυτών θα οδηγήσει τον ανδρολόγο προς συγκεκριμένους αιτιολογικούς παράγοντες οι οποίοι με την σειρά τους θα υποδείξουν και πιθανά θεραπευτικά σχήματα. Οι αιτιολογικοί παράγοντες ανδρικής υπογονιμότητας είναι πολλοί και ποικίλοι και περιλαμβάνουν την κιρσοκήλη, ανατομικές ανωμαλίες, φλεγμονές, χρόνιες νόσους (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης) ορμονικές διαταραχές (π.χ. θυρεοειδοπάθεια), γενετικές ανωμαλίες (μεταλλάξεις σε γονίδια) αλλά και το κάπνισμα, το αλκοόλ, η ακτινοβολία κλπ.

Η πρόληψη της υπογονιμότητας μπορεί να πραγματοποιηθεί εξαλείφοντας τους παράγοντες εκείνους που οδηγούν σε καταστροφή του σπέρματος. Η διακοπή του καπνίσματος, η μη κατάχρηση αλκοόλ, η απώλεια βάρους, η καθημερινή άσκηση, η μη χρήση συμπληρωμάτων διατροφής αγνώστου συστάσεων, η μη χρήση αναβολικών σκευασμάτων, η μειωμένη χρήση του κινητού και η αποφυγή τοποθέτησής του κοντά στους όρχεις, η γρήγορη θεραπεία λοιμώξεων του ουροποιητικού, η σωστή διατροφή, η αποφυγή στενών εσωρούχων και καθιστικής ζωής αποτελούν κάποιους από τους τρόπους που μπορούμε να υιοθετήσουμε ώστε να αποφύγουμε τυχόν διαταραχές του σπέρματος. Τέλος εφ’όσον συνυπάρχει κιρσοκήλη και υπάρχουν και οι ενδείξεις για χειρουργική επέμβαση θα πρέπει να διενεργείται ώστε να αποκαθίσταται η σπερματογένεση.

Θεραπεία

Η θεραπεία της ανδρικής υπογονιμότητας είναι αρκετά πολύπλοκη διότι ο παράγοντας που την προκαλεί δεν είναι πάντα ξεκάθαρος. Αλλά ακόμα και αν ο παράγοντας ανευρεθεί δεν είναι πάντα θεραπεύσιμος. Παράγοντες όπως η κιρσοκήλη, κάποιες φλεγμονές του γεννητικού ή ουροποιητικού συστήματος, κάποιες ορμονικές μεταβολές, τα φάρμακα, κάποιες ανατομικές ανωμαλίες μπορούν να αντιμετωπισθούν και η υπογονιμότητα να αναστραφεί, ενώ γενετικές βλάβες, απόφραξη πόρων ή καταστροφή σπερματογένεσης απότοκος παλαιών τραυμάτων ή λοιμώξεων, χρόνιες παθήσεις κλπ παρότι μπορεί να αντιμετωπισθούν η βλάβη στην σπερματογένεση έχει ήδη τελεστεί και έτσι η αναστροφή της μπορεί να μην είναι εφικτή. Ακριβώς για τους παραπάνω λόγους απαιτείται στενή συνεργασία με τον ανδρολόγο ώστε να πραγματοποιηθούν οι απαραίτητες εξετάσεις, να διερευνηθεί η σωστή αιτιολογία και να αναζητηθούν τυχόν θεραπευτικές παρεμβάσεις οι οποίες θα οδηγήσουν στην αντιμετώπιση αυτού του πολυεπίπεδου προβλήματος που ταλαιπωρεί πολλά ζευγάρια στις μέρες μας.